Όλοι οι άνθρωποι από καιρό σε καιρό, νιώθουν αγχωτικά συναισθήματα.

Οι καθημερινές συνθήκες, το ανελαστικό ωράριο, οι υποχρεώσεις που έχουν χρονοδιάγραμμα και γενικότερα προβληματικές καταστάσεις, δημιουργούν ένα αίσθημα νευρικότητας ή ακόμα και φόβου. Η ύπαρξη ενός μεσαίου αγχωτικού συναισθήματος, πολλές φορές λειτουργεί βελτιωτικά για τον άνθρωπο καθώς τον κρατά σε μία κατάσταση "συναγερμού" και εστίασης για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Όταν όμως το άτομο νιώθει υπερβολική νευρικότητα ή φόβο όπου δεν μπορεί να το διαχειριστεί, τότε ίσως υποφέρει από Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή (ΓΑΔ).  Το βασικό χαρακτηριστικό της ΓΑΔ είναι υπερβολικό άγχος, στεναχώρια και ανησυχία που το άτομο δυσκολεύεται να ελέγξει, χωρίς τα ειδικά συμπτώματα που χαρακτηρίζουν τις Φοβίες ή τη Διαταραχή Πανικού.

Οι ασθενείς με ΓΑΔ συνήθως ανησυχούν υπερβολικά για καθημερινά προβλήματα ζωής όπως η δουλειά, τα οικονομικά, η υγεία των μελών της οικογένειας, οι σχέσεις τους, τα προβλήματα του αυτοκινήτου κτλ. Παιδιά με ΓΑΔ ανησυχούν πολύ για τις ικανότητές τους και για το πώς τα πάνε στο σχολείο ή στα σπορ. Ακόμη, τα παιδιά μπορεί να ανησυχούν για φυσικές ή και εθνικές καταστροφές και να εμφανίζονται χωρίς αυτοπεποίθηση, επιδιώκοντας συνέχεια επιδοκιμασία και ενθάρρυνση.

 

Διαγνωστικά κριτήρια κατά DSM-IV για τη Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή*

Α. Υπερβολικό άγχος και ανησυχία (φοβισμένη προσδοκία) που συμβαίνει τις περισσότερες μέρες για 6 τουλάχιστον μήνες, για έναν αριθμό γεγονότων ή δραστηριοτήτων (όπως η δουλειά ή η σχολική επίδοση)

Β. Το άτομο είναι δύσκολο να ελέγξει την ανησυχία.

Γ. Το άγχος και η ανησυχία συνδέονται με τρία ή περισσότερα από τα παρακάτω έξι συμπτώματα (με τουλάχιστον κάποια συμπτώματα παρόντα τις περισσότερες μέρες για τους τελευταίους 6 μήνες). Σημείωση: μόνο ένα απαιτείται για παιδιά.

- εσωτερική ανησυχία ή νιώθει τεντωμένος(η) ή "σε αναμμένα κάρβουνα"

- εύκολη κόπωση

- δυσκολία στη συγκέντρωση ή νιώθει το μυαλό του άδειο

-  ευερεθιστότητα

- μυϊκή τάση

- διαταραχή του ύπνου (δυσκολία στο να κοιμηθεί ή να παραμείνει κοιμισμένος ή ανήσυχος μη ικανοποιητικός ύπνος)

Δ. Η εστίαση του άγχους και της ανησυχίας δεν περιορίζεται μόνο σε στοιχεία μίας άλλης μορφής διαταραχής. Π.χ. το άγχος ή η ανησυχία δεν αφορά το να έχει το άτομο μία προσβολή Πανικού (όπως στη Διαταραχή Πανικού), το να νιώσει αμήχανα δημοσίως (όπως στην Κοινωνική Φοβία), το να μολυνθεί (όπως στην Ψυχαναγκαστική Καταναγκαστική Διαταραχή), το να είναι μακριά από το σπίτι του ή τους στενούς συγγενείς (όπως στη Διαταραχή Άγχους Αποχωρισμού), το να βάλει βάρος (όπως στην Ψυχογενή Ανορεξία), το να έχει πολλαπλά σωματικά ενοχλήματα (όπως στη Σωματοποιητική Διαταραχή) ή το να έχει κάποια σοβαρή ασθένεια (όπως στην Υποχονδρίαση) και το άγχος και η ανησυχία δεν συμβαίνουν αποκλειστικά κατά τη διάρκεια διαταραχής Μετά Από Ψυχοτραυματικό Στρες.

Ε. Το άγχος, η ανησυχία ή τα σωματικά συμπτώματα προκαλούν κλινικά σημαντική υποκειμενική ενόχληση ή έκπτωση στον κοινωνικό, επαγγελματικό ή άλλους σημαντικούς τομείς της λειτουργικότητας.

ΣΤ. Η διαταραχή δεν οφείλεται στα άμεσα φυσιολογικά αποτελέσματα της δράσης μιας ουσίας (πχ κατάχρηση ουσιών, κάποιο φάρμακο) ή μιας γενικής ιατρικής κατάστασης (πχ υπερθυρεοειδισμός) και δεν συμβαίνει αποκλειστικά κατά τη διάρκεια κάποιας Διαταραχής της Διάθεσης, κάποιας Ψυχωτικής Διαταραχής, ή κάποιας Βαριάς Εκτεταμένης Διαταραχής της Ανάπτυξης.

 

Θεραπεία

Η θεραπευτική προσέγγιση της ΓΑΔ είναι κυρίως ψυχοθεραπευτική. Ανάλογα με τη δεκτικότητα του ατόμου για ψυχολογική θεραπεία, ο ψυχολόγος μπορεί να λειτουργήσει είτε υποστηρικτικά προσφέροντας καθησύχαση, ενθάρρυνση και υποστήριξη για να αντέξει το άτομο το άγχος ως ότου αυτό υποχωρήσει αρκετά, είτε αποκαλυπτικά ψυχαναλυτικά απευθυνόμενος σε ασυνείδητες συγκρούσεις που θεωρούν ότι προκαλούν το άγχος, είτε συμπεριφοριστικά διδάσκοντας τεχνικές χαλάρωσης για πιο άμεσα και βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα όπου παραστεί ανάγκη.

Ο ψυχολόγος είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει ένα συνδυασμό ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων και τεχνικών για να επιτύχει το καλύτερο αποτέλεσμα, πάντα με την συνδρομή του θεραπευόμενου. Επίσης, η ομαδική ψυχοθεραπεία, με το καθρέφτισμα των αγχωτικών συναισθημάτων των μελών της ομάδας, λειτουργεί βελτιωτικά στη θεραπεία και στην παροχή υποστήριξης. Ακόμα, η οικογενειακή θεραπεία, μπορεί να βοηθήσει τα μέλη της οικογένειας να κατανοήσουν το άγχος του μέλους της και να εκπαιδευτούν σε νέα μορφή διάδρασης, όπου αυτή δεν ενισχύει το άγχος αλλά και συνοδευτικές δυσλειτουργικές συμπεριφορές.

---

Χάρης Πίσχος, Ψυχολόγος - Υπαρξιακός Συστημικός Ψυχοθεραπευτής

~ Επικοινωνήστε μαζί μας για να κλείσετε ραντεβού: 210 - 8085370 ή στείλτε μας μήνυμα ~

* Bασικά στοιχεία Κλινικής Ψυχιατρικής, Νίκου Μάνου, University Studio Press 1997

• Προηγούμενο
• Επόμενο